Hummer po japońsku
Gama dużych, wojskowych terenówek nie ogranicza się jedynie do Humvee i jego poprzedników. Ten charakterystyczny schemat konstrukcyjny dowiódł swych zalet, co sprawiło, że naśladowały go inne firmy, m.in. Toyota, która jednak zrealizowała ten projekt po japońsku, a więc nieco inaczej.
Toyota Mega Cruiser zadebiutowała w 1996 roku jako model BX10 przeznaczony przede wszystkim dla armii. Pojazd miał być nie tylko ekstremalnie dzielną terenówką, ale i spełniać się w roli – dajmy na to – ciągnika moździerza.
Inne służby mundurowe mogły skorzystać z jego właściwości podczas akcji ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych, które nie oszczędzały górskich i sejsmicznych terenów Japonii. Podobnie jak w przypadku Humvee i Hummera H1, obok BXD10 pojawiła się też bardziej cywilna odmiana BXD20.
Podobieństwo Mega Cruisera do HMMWV jest oczywiste: wysoko uniesione podwozie z niezależnym zawieszeniem i zwolnicami niesione jest przez podłużnicową ramę, w której mieszczą się wszystkie mechanizmy. Różnice widać tylko w szczegółach, które jednak istotnie wpływają na dzielność terenową. Konstruktorzy Toyoty bardzo przemyślnie zaprojektowali dolne wahacze poprzeczne – te nie ograniczają prześwitu na całej szerokości między kołami. Drugą istotną różnicą jest zastosowanie układu kierowania wszystkimi kołami, co mimo rozstawu osi wynoszącego aż 3,4 m, daje zwrotność na poziomie osobówki*.
Zwrotność jest wyjątkowo ważna w japońskich realiach wąskich i krętych dróg.
Dla spodziewających się jednostki napędowej jak w Humvee (V8) sporym rozczarowaniem może być obecność silnika z użytkowych Toyot. Wprawdzie ma on pojemność ponad 4 l, ale jest wyposażony jedynie w 4 cylindry. Uzyskiwane z nich 150 KM nie jest konkurencyjne wobec osiągów z benzynowego V8 Hummera (przypomnijmy jednak, że pierwsze Humvee nie miały więcej koni mechanicznych). W każdym razie Mega Cruiser zasługuje na swą nazwę nie tylko ze względu na rozmiary, ale także dzielność terenową. Oprócz wspomnianego prześwitu wynoszącego ponad 40 cm na uwagę zasługują również inne parametry – kąty i głębokość brodzenia (ta przekracza metr, bez snorkela).
W opcji dostępna była instalacja centralnego pompowania wielkich, 37-calowych kół Runflat, co miało dodatkowo polepszać trakcję. Napęd był stale rozprowadzany na wszystkie koła, z możliwością zablokowania centralnego dyfra oraz mechanizmów osiowych Torsen. Podobnie jak w Humvee, tarczowe hamulce zostały umieszczone przy przekładniach głównych, co zmniejszało masy nieresorowane.
Skupienie mechanizmów w szerokiej i bardzo wysokiej ramie pozostawiło dość ograniczoną przestrzeń do wykorzystania. Kierowca i pasażer przedniego rzędu siedzieli więc po bokach masywnego tunelu centralnego i nie byli rozpieszczani ilością miejsca (jak na auto o szerokości 217 cm)*.
W Mega Cruiserze jest jeszcze ciaśniej niż w Humvee.
Prawie pionowe ściany nadwozia są bardzo cienkie, a to za sprawą uproszczenia mechanizmu podnoszenia szyb i otwierania drzwi. Wersja BXD10 ma jedną parę drzwi i dwie pary podwójnych, wzdłużnych ławek ulokowanych w tylnej części. Dzięki dwumetrowej ładowni nie brakuje miejsca na nogi, ale wynosząca 111 cm wysokość daje się już odczuć głowom podróżnych. W bardziej cywilizowanej wersji BXD20 dodano drugą parę bocznych drzwi, ale w drugim rzędzie siedzeń przewidziano 4 miejsca, które lepiej traktować jako 2+2.
Produkcja Mega Cruisera była przeznaczona wyłącznie na rynek rodzimy i zakończyła się w 2002 roku. Dziś pojazd jest traktowany jako egzotyk, pewnie dlatego, że dla Toyoty był swoistym obiektem doświadczalnym nowych rozwiązań konstrukcyjnych dla bardziej masowych modeli.
Toyota Mega Cruiser – dane techniczno-eksploatacyjne
Silnik
15B-FT: wysokoprężny, turbodoładowany, układ i liczba cylindrów – R4, rozrząd 16-zaworowy, bezpośredni wtrysk paliwa, pojemność skokowa – 4 104 cm³, moc maksymalna – 150 KM przy 3 200 obr./min, maksymalny moment obrotowy – 382 Nm przy 1 800 obr./min
Skrzynia biegów
automatyczna, 4-stopniowa, przełożenia: I – 3,018, II – 1,548, III – 1,000, IV – 0,765, R –
2,678
Skrzynia rozdzielcza
dwubiegowa, przełożenia: H – 2,488, L- 3,700, stały napęd obu osi przez centralny mechanizm różnicowy z blokadą, przełożenie zwolnic – 1,692, osiowe mechanizmy różnicowe Torsen z blokadami mechanicznymi
Zawieszenie
przód: niezależne, podwójne wahacze poprzeczne, amortyzatory hydrauliczne, drążki skrętne
tył: niezależne, podwójne wahacze poprzeczne, amortyzatory hydrauliczne, sprężyny śrubowe
Układ kierowniczy
wspomagany hydraulicznie, przekładnia obiegowo-kulkowa, układ kierowania obiema osiami, przekładnie kierownicze przy osi przedniej i tylnej
Układ hamulcowy
hydrauliczny, wspomagany, przód i tył – tarcze hamulcowe wentylowane przy przekładniach głównych
Koła
opony, 37×12,5 R17,5-8 Runflat, opcjonalny system centralnej regulacji ciśnienia
Wymiary i masy
długość x szerokość x wysokość –5 090 x 2 170 x 2 075 mm, rozstaw osi – 3 395 mm, rozstaw kół przód/tył – 1795/1775 mm, masa własna – 2 850-2 900 kg, ładowność – 600 kg, pojemność zbiornika paliwa – 108 l
Osiągi
zużycie paliwa przy stałej prędkości 60 km/h – 9,3 l/100km, kąty: natarcia/rampowy/zejścia – 49°/33°/45°, średnica zawracania – 11,2 m, prześwit – 420 mm, głębokość brodzenia – 1 100 mm
autor: Michał Pierewicz, zdjęcia: Toyota