Terenowy miś
Fiat zapisał się na kartach historii jako producent małych, ale za to bardzo popularnych, pojazdów. W Polsce model 126p zrobił niemałą furorę. Do dzisiaj zerkamy w stronę maluszka z ogromnym sentymentem. Warto jednak przypomnieć sobie też o innym modelu – kompaktowej Pandzie z napędem na obie osie.
Panda 4×4
Czteronapędowa Panda nie była pierwszym pojazdem 4×4 w ofercie Fiata – producent takie samochody proponował klientom już od początku lat 50. ubiegłego wieku. Campagnola przez prawie 30 lat utrzymywała się na rynku (w tym czasie doczekała się dwóch generacji). Jednak pod koniec lat 70. Fiat postanowił zakończyć produkcję. Na tę decyzję wpłynęło wiele czynników, głównie wysokie koszta produkcji małoseryjnej, mała popularność poza rodzimym rynkiem, a także barak zamówień od służb mundurowych. Aby wypełnić lukę, która powstała po zakończeniu produkcji Campagnoli, Fiat postanowił zaproponować klientom mały, prosty konstrukcyjnie pojazd, którego cena zakupu byłaby osiągalna dla przeciętnego rolnika czy robotnika.
Początki
Panda debiutowała w lutym 1980 roku na targach samochodowych w Genewie. Charakterystyczną cechą pojazdu była prostota – płaskie szyby, pudełkowate, trzydrzwiowe nadwozie oraz skromne wyposażenie wnętrza. Samochód był funkcjonalny i estetycznie wykonany, a do tego – pomimo wspomnianej prostoty – prezentował się nowocześnie i świeżo. Trzeba przyznać, że Giorgetto Giugiario, twórca nadwozia, spisał się znakomicie.
Debiutująca w 1980 roku Panda korzystała ze zblokowanego przedniego układu napędowego. Natomiast pod maską pojazdu znajdowała się jedna z dwóch dostępnych jednostek napędowych: dwucylindrowy, rzędowy, chłodzony powietrzem silnik o pojemności 652 cm³ i mocy 30 KM oraz czterocylindrowy, chłodzony cieczą silnik o pojemności 903 cm³, rozwijający moc równą 45 KM. Z obydwoma motorami sparowano czterobiegową skrzynkę ręczną. W kwestii zawieszenia postawiono na kolumny MacPhersona z przodu i sztywną belkę osi z resorami wzdłużnymi z tyłu.
Dwa lata po oficjalnej premierze Panda doczekała się pierwszego faceliftingu. Zmodernizowano przednią część nadwozia i wprowadzono nową jednostkę napędową – czterocylindrowy silnik o pojemności 843 cm³ i mocy 34 KM (dla wersji 34). Nowy, wykonany z tworzywa sztucznego grill stanowił wyróżnik wariantu Super 45. Oprócz tego w 1983 roku pojawił się również model 30 Super.
Panda 4×4
Na obie osie
W 1983 roku w ofercie Fiata pojawił się wariant 4×4, który bazował na odświeżonym rok wcześniej nadwoziu Pandy z napędem na jedną oś. Producent zdecydował się na wzmocnienie zawieszenia i zmianę palety silnikowej. Pod maską wylądował litrowa jednostka pochodząca z Autobianchi/Lancii A112. Motor mógł „poszczycić” się mocą równą 48 KM. Silnik zestawiono z pięciobiegową skrzynią z krótkim pierwszym przełożeniem, które może być swojego rodzaju protezą reduktora. Za konstrukcję przeniesienia napędu odpowiadała jednostka Steyr-Daimler-Puch (Grazu).
Napęd na tył przenoszony był ze skrzyni biegów na sztywny, tylny most poprzez przekładnię kątową i dzielony wał napędowy z przegubami. Z powodu barku sprzęgiełek odłączających napęd konstrukcja posiadała jeden mankament – wszystkie elementy kręciły się także w trybie 4×2.
Panda 4×4
Zmiany
W 1984 roku Panda przeszła kolejny facelifting. Pojawiły się też nowe opcje wyposażenia (L, Cl, S). Na bardziej zaawansowane zmiany klienci musieli poczekać do 1986 roku, kiedy to producent porządnie namieszał w palcie silnikowej. Od tej pory źródłem napędu Pandy stały się jednostki FIRE o pojemności 769 cm³ i mocy 34 KM, opcją w wariancie S był litrowy motor o mocy 45 KM (ta jednostka trafiła też do Pandy 4×4, jednak jej moc została zwiększona o 5 KM).
Fiat nie poprzestał tylko na zmianach w palecie silnikowej. Panda przeszła też inne modyfikacje – w wersji 4×2 wprowadzono nowe tylne zawieszenie z osią typu „omega” i sprężynami śrubowymi (w wersji 4×4 zawias pozostał bez zmian konstrukcyjnych).
W 1991 roku debiutowała Panda 4×4 Selecta, która została wyposażona w silnik o pojemności 1 108 cm³ i mocy 50 KM. Motor sparowano z bezstopniową skrzynią biegów (CVT). W tym samym czasie standardem wszystkich silników stał się wtrysk paliwa.
Panda 4×4
Produkcja Pandy 4×4 zakończyła się w 2003 roku. Wersja z napędem na obie osie cieszyła się dużą popularnością, jednak Fiat nie od razu zdecydował się na wprowadzenie wariantu 4×4 dla nowej Pandy. Ten pojawił się dopiero w 2004 roku. Dwa lata później pojawiła się uterenowiona Panda Cross.
Wersja 4×4 zajmowała ważne miejsce w palecie modelowej Pandy. Stąd też liczne wersje limitowane i specjalne (Moretti, Pink, Nova, Steyr Puch). Ciekawą odmianą Pandy 4×4 była turystyczno-terenowa kompletacja Trekking. Inne wersje limitowane i specjalne to: Brava, Piste Noire i Runway Noire, Giannini, Country Club, Val d’Isere i Zermatt, Climbing.
Fiat Panda 4×4 – kalendarium
1980 – debiut Pandy na targach w Genewie
1983 – debiut Pandy 4×4
1986 – silnik FIRE 999 cm³ o mocy 50 KM
1991 – wersja 4×4 Selecta z silnikiem 1 108 cm³ o mocy 50 KM i skrzynią CVT
1995 – użytkowa wersja 4×4 Van
2003 – zakończenie produkcji
Autor: Karolina Dukla, zdjęcia: producent
