Historia jednego modelu

Historia Toyoty FJ Cruiser to opis jednego modelu powstałego z myślą o rynku amerykańskim. Terenówka jako uzupełnienie oferty Toyoty miała być bezpośrednim konkurentem dla Jeepa Wranglera równoczesnie spełniając oczekiwania klientów, którzy domagali się większego pojazdu.

Inspiracja

Inspiracją do stworzenia nowego modelu Toyoty był Land Cruiser FJ 40, który spośród innych pojazdów wyróżniał się nadwoziem i charakterystycznym frontem. Za pracę nad nowym projektem odpowiedzialny był Jin Kim z kalifornijskiego Calty Design Research. Już samo miejsce projektowania może być wskazówką co do potencjalnej klienteli.
Toyota FJ Cruiser została zaprezentowana szerszej publiczności już w 2003 r. podczas targów Auto Show w Detroit. Branża motoryzacyjna entuzjastycznie przyjęła nowy pojazd. Projekt wzbudził również spore zainteresowanie wśród przyszłych klientów, co było impulsem do kontynuowania prac koncepcyjnych. Już rok później powstał bardziej zaawansowany projekt bazujący na przebudowanym podwoziu Tacomy. Samochód produkcyjny zadebiutował w marcu 2006 roku na rok modelowy 2007. Miejscem produkcji stała się fabryka Hino Motors Hamura w Japonii. Wersja produkcyjna bazowała na podwoziu Toyoty Land Cruiser serii J12 lub, jak kto woli, 4Runnera, przy czym rozstaw osi został skrócony o cztery cale (około 10 cm).

Styl retro

Pierwotny projekt nadwozia modelu z Detroit Auto Show niewiele różni się od wersji produkcyjnej i, jak już wspomnieliśmy, nawiązuje do wcześniejszych modeli Toyoty – FJ 40. Auto stanowi dosyć oryginalną konstrukcję – z pewnością każdy kto choć trochę interesuje się motoryzacją zwróci na nie uwagę. W natłoku podobnych produktów trudno o coś niesztampowego. Być może projektanci Toyoty trochę za bardzo skupili się na stronie wizualnej, nieco po macoszemu traktując aspekt funkcjonalności. Przednia, prawie pionowa szyba jest dosyć szeroka – obsługują ją trzy wycieraczki. Jest przy tym niska i znacznie oddalona od kierowcy, co nie sprzyja dobrej widoczności.

Niestety producent nie przewidział wersji z otwartą zabudową typu cabrio. Tył pojazdu został mocno zabudowany. Ulokowano tam potężny tylny słupek, szyba została zasłonięta kołem zapasowym.

Manewry parkingowe kierowca zmuszony jest wykonywać na tak zwanego „czuja”. Dodatkowo sprawę pogarsza średnica zawracania, która wynosi aż 12,7 m. Projektując duże, kwadratowe nadkola zadbano za to o możliwość łatwego montażu ogumienia w większym rozmiarze.

W okresie produkcji stylizacja Toyoty FJ właściwie nie ulegała zmianom. Skrócone nadwozie (w stosunku do Land Cruisera J12, skąd wzięto podwozie) charakteryzowało się krótkimi zwisami karoserii, tym samym dając znakomite parametry terenowe. Przedział bagażowy auta zamykają drzwi otwierane na europejską (lewą) stronę.

 Minimalny prześwit poprzeczny FJ wynosi 244 mm. Kąty natarcia i zejścia mają kolejno 34 i 30 stopni. Kąt rampowy natomiast przekracza 27 stopni. Bez wątpienia jest to zasługa nie tylko zwartej sylwetki z małymi zwisami, ale i dużych kół o średnicy równej 32 cale. Skok przedniego zawieszenia wynosi 200 mm, całkowity wznios 489 mm. Z tyłu pojazdu skok ma wartość 230 mm, a wznios 545 mm.

We wczesnych latach produkcji FJ-tka zawsze miała biały dach. Klientom do wyboru pozostawało tylko kilka podstawowych kolorów karoserii. W kolejnych latach wraz z wprowadzaniem nowych barw nadwozia dopuszczono również inny kolor dachu.
Stosunkowo duży współczynnik oporu powietrza (Cx=0,4) pokazywał, że projektantów interesowała nie ekonomia jazdy, a nietuzinkowy retro design.

Jedne drzwi

Inspiracją przy projektowaniu drzwi do FJ Cruiser była podwójna konstrukcja znana z pickupów. W autach ze skrzynką ładunkową przednie drzwi otwierają się w sposób zupełnie normalny. Jednak aby zająć miejsce w drugim rzędzie foteli należy otworzyć drugą część przednich drzwiczek. Trzeba przy tym nadmienić, że pomimo ogromnego otworu drzwiowego, dostęp do tylnych miejsc nie jest tak komfortowy jak w autach czterodrzwiowych. Małe skrzydło drzwi odsłania jedynie część tylnego siedziska. Bez składania oparcia przedniego fotela zmieszczą się tam tylko małe dzieci.

Teoretycznie FJ pomieści pięć osób – dwie wygodnie zasiadają na fotelach z przodu, trzy na podwyższonej ławce z tyłu. Elementy wnętrza podporządkowano stylizacji retro. Tuż za wspomnianą pionową szybą znajduje się szeroka, płaska, masywna deska rozdzielcza z elementami aluminiowymi, zwykle w kolorze nadwozia. Przed kierowcą umieszczono białe zegary. Na środku panelu widnieje off-roadowy gadżet – wskaźnik przechyłu w komplecie z kompasem i termometrem.

Tuż nad nim może być zamontowany schowek oraz uchwyt przeznaczony do przenośnego GPS-a, specjalnie zaprojektowanego przez Garmina.

W centralnej części deski rozdzielczej znajduje się radioodtwarzacz oraz sterowanie klimatyzacją (instalowane seryjnie). Przed dźwignią zmiany biegów ulokowano klasyczny lewarek sterowania układem napędowym, natomiast poniżej panelu centralnego umieszczono zespół włączników, a wśród nich: włącznik blokady tylnego mostu oraz włącznik systemu kontroli trakcji. Przed pasażerem natomiast widnieje rozległy smutek czarnego plastiku kryjącego poduszkę powietrzną oraz ustawiony nieco za nisko schowek. Na słupkach frontowych umieszczono tzw. „cykor łapki”. Podporządkowując wnętrze funkcjonalności i utrzymaniu czystości wnętrze FJ pozbawione jest tekstylnej tapicerki (oprócz siedzeń). Powszechnie użyto zmywalnych tworzyw. Tkanina na siedzeniach jest wodoodporna. Tylne siedziska dzielone są w stosunku 2/3, za nimi znajduje się regularny przedział bagażowy.

Napęd

FJ Cruiser z założenia miał być pojazdem oferowanym na rynku amerykańskim. Dlatego też klientom zaproponowano tylko jeden silnik benzynowy. Mowa tu o jednostce 1GR-FE, znanej z innych pojazdów Toyoty. Wykonany w całości z aluminium motor pracował w układzie V6. Silnik wyposażono w cztery zawory na cylinder (system VVT-i). Moc jednostki napędowej wynosiła 239 KM, co pozwalało na sprawne wprawienie w ruch prawie dwutonowej FJ-ki. Sprint do setki trwał mniej niż 9 sekund, a osiągana prędkość maksymalna wynosiła prawie 180 km/h. W 2010 roku silnik FJ Cruiser został wyposażony w nowy osprzęt, m.in. podwójny VVT-i, co poskutkowało wzrostem mocy (do 259 KM). Z jednostką napędową kojarzony był pięciostopniowy automat A750 lub sześciostopniowa skrzynia manualna RA61F.

Toyotę FJ Cruiser oferowano w wersji 2WD, jednak znakomita większość pojazdów to rozwiązania 4WD. W przypadku samochodów czteronapędowych możliwe jest dołączenie przedniego napędu lub stały napęd obu osi, przy czym ta druga opcja dotyczy tylko wersji z ręczną skrzynią biegów. Za rozdział napędu odpowiada międzyosiowy mechanizm różnicowy Torsen, ze stałym podziałem przód/tył w proporcji 40/60. W skrajnych warunkach drogowych na tył może trafić do 70 % momentu obrotowego, na przód maksymalnie 53 %. Ponadto centralny dyfer może być blokowany w pozycji szybkiego przełożenia skrzyni redukcyjnej. W przypadku konfiguracji z pięciobiegową, automatyczną skrzynią występuje konieczność wcześniejszego dołączenia przodu z pozycji 2Hi do 4Hi. W konfiguracji ze skrzynią manualną przełożenie terenowe wynosi 2,566. Na tylnej osi montowany jest mechanizm różnicowy z LSD lub w pełni mechaniczna blokada, przy czym takie rozwiązanie seryjnie występuje ze skrzynią manualną, dla automatu stanowi jedynie opcję. Dla mniej doświadczonych kierowców dedykowano system A-TRAC, który działał przez przyhamowywanie kół będących w poślizgu.

Off-road

Producent Toyoty FJ Cruiser od samego początku nie ukrywał, że adresuje ten pojazd do osób młodych zarażonych pasją do off-roadu. Stąd też nie dziwi fakt ogromnej liczby akcesoriów dedykowanych temu modelowi, a oferowanych zarówno przez producenta pojazdu, jak i producentów akcesoriów. Już na samym początku zaproponowano specjalną wersję „Moab”, sygnowaną przez fabrycznego tunera TRD. Po 2009 roku oferowano pakiet wzmocnionego zawieszenia TRD, z czasem pojawiły się kolejne serie. Toyota FJ Cruiser nierzadko występuje z dodatkowym osprzętem – bagażnikiem dachowym, osłoną podwozia, oponami terenowymi. Warto zwrócić uwagę na australijską firmę ARB, która zaprojektowała wiele ciekawych akcesoriów do FJ-ki, w tym skrzynkowe zderzaki, osłony czy snorkele.

Koniec

Toyota FJ Cruiser w ofercie producenta zajmuje miejsce pomiędzy RAV 4 a 4Runnerem lub nieoferowanym na rynku amerykańskim Land Cruiserem. Do Europy trafiały głównie egzemplarze z prywatnego importu. Jednak ze względu na unifikację podzespołów z innymi modelami nie ma problemu z serwisem.
W latach 2006-2007 sprzedano ponad pięćdziesiąt tysięcy egzemplarzy FJ Cruiser. W 2008 roku zanotowano wyraźny spadek. W kolejnych latach udało się ustabilizować sytuację – sprzedaż plasowała się na poziomie nieprzekraczającym piętnastu tysięcy. Wszystkim fanonom FJ Cruiser muszę jednak przekazać smutną wiadomość, że produkcja tego modelu na amerykańskim rynku zakończyła się w 2014 roku. Z tej okazji za Oceanem pojawiła się jeszcze limitowana seria Ultimate Edition.

Toyota FJ Cruiser dane techniczno-eksploatacyjne

SILNIK 1GR-FE 2007-2009

Pojemność skokowa [cm³] 3956
Układ i liczba cylindrów V6
Materiał głowicy/bloku stop aluminium/stop aluminium
Stopień sprężania 10,0:1
Rozrząd DOHC, 4 zawory na cylinder ze zmiennymi fazami rozrządu
Zasilanie elektronicznie sterowany wtrysk
Moc maksymalna [kW (KM)] przy [obr./min] 178 (239) przy 5200
Maksymalny moment obrotowy [Nm] przy [obr./min] 367 przy 3700

SILNIK 1GR-FE 2010-2014

Pojemność skokowa [cm³] 3956
Układ i liczba cylindrów V6
Materiał głowicy/bloku stop aluminium/stop aluminium
Stopień sprężania 10,0:1
Rozrząd DOHC, 4 zawory na cylinder ze zmiennymi fazami rozrządu
Zasilanie elektronicznie sterowany wtrysk
Moc maksymalna [kW (KM)] przy [obr./min] 194 (259) przy 5600
Maksymalny moment obrotowy [Nm] przy [obr./min] 377 przy 3700

SKRZYNIA BIEGÓW

A750: 5-biegowa automatyczna: I – 3,520, II – 2,042, III – 1,400, IV – 1,000, V- 0,716, R- 3,224,
RA61F: 6-biegowa ręczna: I – 4,171, II – 2,190, III – 1,488, IV – 1,193, V – 1,000, VI – 0,799, R – 3,607

SKRZYNIA ROZDZIELCZA

dwubiegowa (Hi/Low) 1.000/2.556, dla wersji z manualną skrzynią biegów stały napęd czterech kół przez centralny mechanizm różnicowy Torsen z blokadą; dla wersji z automatyczną skrzynią biegów stały napęd na tylne koła i dołączany napęd przedni

MOSTY NAPĘDOWE

przedni – „suche” przeguby półosi napędowych, pojedyncza przekładnia główna o przełożeniu: 3,727:1 (wersja z automatyczną skrzynią biegów) lub 3,909:1 (wersja z manualną skrzynią biegów)
tylny – sztywny most napędowy, pojedyncza przekładnia główna o przełożeniu: 3,727:1 (wersja z automatyczną skrzynią biegów) lub 3,909:1 (wersja z manualną skrzynią biegów)

KOŁA

stalowe obręcze 7,5×17” (aluminiowe w opcji), opony P265/70 R17

ZAWIESZENIE

przednie – podwójne wahacze poprzeczne, sprężyny śrubowe, amortyzatory teleskopowe, stabilizator
tylne – sztywny mosty prowadzony 4-ma drążkami wzdłużnymi i drążkiem Panharda , sprężyny śrubowe, amortyzatory teleskopowe, stabilizator

UKŁAD HAMULCOWY

ABS z asystentem hamowania, kontrola trakcji, VSC, TRAC, dwuobwodowy, tarcze wentylowane o średnicy 320 mm z przodu, tarcze wentylowane o średnicy 312 mm z tyłu, hamulec postojowy na wał napędowy

UKŁAD KIEROWNICZY

wspomagany, przekładnia zębatkowa, przełożenie 17,1:1

NADWOZIE

nieniosące stalowe, oparte na ramie podłużnicowej, pięciomiejscowe, pięciodrzwiowe, trzy otwory drzwiowe

MASY, WYMIARY, OBJĘTOŚCI

masa własna – 1946 kg (4WD manual), 1948 kg (4WD automat), masa dopuszczalna – 2527 kg, ładowność – 600 kg, maks. masa przyczepy 2268 kg, masa zestawu 4309 kg,
długość – 4671 mm, wysokość – 1819 mm, szerokość – 1895 mm, rozstaw osi 2690 mm, rozstaw kół – 1605 mm, średnica zawracania – 12,7 m, min. prześwit poprzeczny– 244 mm, pojemność zbiornika paliwa – 72 l, kąt natarcia/zejścia – 34/30º

OSIĄGI

Spalanie (cykl miejski/poza miejski) – 14,7/12,4 (manual), 13,8/11,2 (automat), prędkość maksymalna. ograniczone elektronicznie – 178 km/h, przyspieszenie 0-100km/h – 8,9 s

Autor: Grzegorz Surowiec, zdjęcia: producent