OFF-ROAD PL MAGAZYN 4x4 | CHALLENGE&INDEPENDENCE
Search
Logo OFF-ROAD.PL magazyn 4x4

Od Suburbana do Typhoona. Historia terenówek GMC

Ponad sto lat temu Max Grabowsky założył firmę Rapid Motor Vehicle Company. General Motors, nowy potentat w branży motoryzacyjnej, nabył ją w 1909 roku, po wyprodukowaniu kilku pierwszych ciężarówek. W tym samym roku została kupiona również druga niezależna firma: Reliance Motor Car Company. Po ich połączeniu powstała General Motors Truck Company, firma znana dziś jako GMC. W 2012 roku minęła 110. rocznica jej utworzenia i ciągłej produkcji szerokiej gamy samochodów ciężarowych, dostawczych, autobusów i różnej wielkości SUV-ów.

1956-gmc-100-series-half-ton-suburban-pickup

Od początku swojej działalności firma korzystała z najnowocześniejszych rozwiązań w konstrukcji samochodów ciężarowych. Były wśród nich samochody elektryczne, pompowane opony, nowoczesne silniki, 7-biegowe skrzynie biegów, tandemowe napędzane osie i w końcu napęd na cztery koła. Już w latach 30-tych GMC produkowało ciężarówki z bliźniaczymi tylnymi mostami napędowymi. Natomiast jednym z pierwszych pojazdów z napędem na cztery koła firmy GMC była wyprodukowana w 1936 roku dla amerykańskiej armii ciężarówka o ładowności 1-1/2 tony.

Yukon XL swoich korzeni powinien szukać w latach 30. ubiegłego wieku. Do 2000 r. obowiązywała nazwa modelowa – Suburban

Yukon XL swoich korzeni powinien szukać w latach 30. ubiegłego wieku. Do
2000 r. obowiązywała nazwa modelowa – Suburban

GMC Suburban

GMC Suburban z 1937 roku. Produkcja wersji Carryall tak naprawdę rozpoczęła się dwa lata wcześniej, tyle, że z logotypem Chevroleta

GMC Suburban z 1937 roku. Produkcja wersji Carryall tak naprawdę rozpoczęła się dwa lata wcześniej, tyle, że z logotypem Chevroleta

Rok później w ofercie GMC pojawił się protoplasta dzisiejszych dużych SUV-ów. Był to przejęty od marki Chevrolet Suburban Carryall – lekki samochód dostawczy. Pojazd ten pojawił się w ofercie Chevroleta w 1933 roku, ale dopiero w [su_tooltip style=”youtube” position=”north” size=”1″ content=”Od tej pory większością małych pojazdów produkowanych pod marką GMC były rozmaite konstrukcje koncernu General Motors oferowane najczęściej jako Chevrolety. Zwyczaj ten obowiązuje do dziś i również obecnie lekkie pojazdy z napędem na cztery koła oferowane przez GMC mają swój odpowiednik w pojazdach marki Chevrolet.” class=”dymek”]1937*[/su_tooltip] rozpoczął swoją karierę pod znaczkiem GMC.

GMC 100 to niegdyś popularne auto. Amerykański pick-up przewinął się przez wiele hollywoodzkich produkcji (np. Watchers z 1988 r.)

GMC 100 to niegdyś popularne auto. Amerykański pick-up przewinął się przez wiele hollywoodzkich produkcji (np. Watchers z 1988 r.)

Dopiero jego piąta seria, wprowadzona na rynek w 1955 roku, dwa lata później otrzymała w jednej z wersji napęd na cztery koła. Pojazd ten napędzany był dwoma typami silników: rzędowymi szóstkami i widlastymi ósemkami. W tamtych czasach często występowały różnice w stosowanych silnikach między markami należącymi do koncernu GM. Chevrolet stosował jeden z pierwszych amerykańskich „small bloków” Chevroleta model 265 V8 (poj. 4,3 l) o mocy 145 KM, później zastąpiony większym 283 V8 (poj. 4,6 l) i mocy 155 KM, opartym na projekcie Pontiaca, podczas gdy GMC od początku używało silników konstrukcji Pontiaca. Suburban był typowym na owe czasy dużym pojazdem o nadwoziu kombi, mogącym przewieźć nawet do kilkunastu pasażerów. Produkowano go w wielu wersjach nadwoziowych, z tylnymi drzwiami otwieranymi na boki lub dużą klapą. Ciekawostką jest, że wszystkie pojazdy posiadały tylko pojedyncze drzwi z boku.

Chluba amerykańskiej motoryzacji. Suburban w latach 50. miał wzięcie i trudno się dziwić – to piękne auto

Chluba amerykańskiej motoryzacji. Suburban w latach 50. miał wzięcie i trudno się dziwić – to piękne auto

Dopiero zmiany stylistyki i konstrukcji pojazdów w latach 60. przyniosły zupełnie nowy model Suburbana (szóstą serię), która otrzymała fabrycznie montowany napęd na cztery koła. Do napędu stosowano różne silniki: rzędowe 6-cylindrowe o pojemnościach od 3,8 do 4,8 l, oraz V-ósemki „small block”, 283 i 327 cali sześciennych. W tej serii, inaczej niż u Chevroleta, modele GMC napędzane były ciekawymi, opracowanymi przez własnych inżynierów silnikami V6 o nietypowym kącie rozwarcia 60°. Silniki te miały pojemność 305 cali sześciennych (5,0 l) i moc 150 KM. Pochodziły one z lekkich ciężarówek GMC, a ich największa wersja miała 478 cali sześciennych (7,8 l) i 254 KM. Pojazdy pierwszych serii miały 3- lub 4-biegowe skrzynie manualne lub automaty Hydra Matic lub Powerglide.

Siódma generacja produkowana była dość krótko, bo tylko pomiędzy 1967 a 1972. Poza zmianami stylistycznymi przodu, cechą charakterystyczną tej serii były podwójne drzwi boczne od strony pasażera. Silniki i skrzynie biegów pochodziły z poprzednich wersji.

wejsciowe

GMC Suburban z 1957 r. z zamkniętym dwudrzwiowym nadwoziem typu kombi. Sprawdzało się na co dzień, jak i na weekenowych polowaniach

Następna, ósma generacja to najdłużej (18 lat) produkowana seria. Podstawą do jej stworzenia było podwozie i rama nowych pick-upów serii C/K. Seria ta nazywana przez użytkowników „Rounded-Line” („Zaokrąglone linie”) charakteryzowała się nowoczesnymi rozwiązaniami, zarówno jeśli chodzi o stylistykę, jak również kwestie techniczne. Po raz pierwszy pojazdy tej klasy były testowane w tunelu aerodynamicznym. Nowa była skrzynkowa rama wykonana ze specjalnej, wzmocnionej stali. Na nowo opracowano zawieszenie. Nowością były także tarczowe hamulce, nowoczesne wyposażenie wnętrza. Po raz pierwszy w samochodach tej serii zastosowano po dwoje drzwi z boków pojazdu, podwójną klimatyzację i relingi dachowe. Podstawowym silnikiem była V8 o pojemności 350 cali sześciennych, a opcją była 400. Pojawił się też olbrzymi, bo o pojemności aż 454 cali sześciennych (7,4 l) „big block”, który praktycznie do końca XX wieku był największym silnikiem stosowanym w Suburbanach. Po raz pierwszy też pojazd ten otrzymał silnik Diesla. W 1982 roku w samochodzie pojawił się Detroit Diesel V8 o pojemności 6,2 l (379 cali sześciennych) o niewielkiej mocy równej 130 KM i równie kiepskim momencie obrotowym wynoszącym 325 Nm. Silnik ten był solidny, zbudowany w całości z żeliwa, wolnossący i miał za zadanie stosunkowo mało palić. W Ameryce wersja ta była mało popularna, natomiast kiedy Suburban był oferowany w Europie, był to jego podstawowy silnik. Samochód cieszył się dużym powodzeniem i przez wiele lat był jednym z najlepiej sprzedających się modeli GMC.

Siódma generacja Suburbana miała premierę w 1967 r. Auta były dostępne z napędem 2WD i 4WD

Siódma generacja Suburbana miała premierę w 1967 r. Auta były dostępne z napędem 2WD i 4WD

Ostatnią wersją Suburbana, oferowaną przez GMC, była pokazana w 1992 roku seria oparta na „płycie podłogowej” nazywanej GMT-400. Opracowana kilka lat wcześniej dla dużych pick-upów, dopiero po kilku latach ich produkcji doczekała się zastosowania w Suburbanie. Silniki benzynowe pozostały bez zmian (jakkolwiek zostały zmodernizowane, otrzymując wtrysk paliwa, katalizatory i inne nowocześniejsze rozwiązania), natomiast słabiutkiego (choć niezniszczalnego) diesla zastąpił jego młodszy brat 6,5 l Turbo Diesel V8. Silnik ten pomimo znacznego wzmocnienia poprzez powiększenie pojemności i dodanie turbosprężarki nadal nie mógł równać się mocą z silnikami Forda czy Cumminsa. Był jednak od nich o wiele trwalszy i bezawaryjny, uchodząc za prawdziwego woła roboczego. O jakości tych silników może świadczyć fakt, iż obie wersje, zarówno 6,2 l jak i 6,5 l turbo, były i są stosowane do napędu wojskowego samochodu terenowego HMMWV, czyli popularnego Hummera. Oprócz nowego silnika pojazdy dostały niezależne przednie zawieszenie oparte na drążkach skrętnych (dla modelu 4WD) i w trakcie kolejnych lat produkcji doczekały się wielu modyfikacji, np.: poduszka powietrzna kierowcy (1995), silniki generacji Votrec i elektrycznie dołączany przedni napęd (1996), poduszka powietrzna pasażera (1997) a na koniec immobilizer, opcjonalny stały napęd 4WD, nową generację poduszek powietrznych, zmodyfikowaną skrzynię biegów (1998).
Po wprowadzeniu w 2000 roku nowej, dziesiątej generacji pojazdu, nazwa Suburban zniknęła z katalogów GMC i została zastąpiona nową GMC Yukon XL. Pomimo podobieństwa do Chevroleta pojazd ten był traktowany jako znacznie różniący się wyposażeniem i wyglądem model.

GMC Jimmy

W 1970, rok później niż Chevrolet, GMC wprowadził na rynek swoją wersję „małego” SUV-a full size, czyli modelu K5 Blazer. Tak naprawdę była to skrócona wersja Suburbana, posiadająca tylko jedną parę drzwi z boku, oraz zdejmowaną (do 1992) nadbudówkę tyłu nadwozia wykonaną z tworzywa sztucznego. Jimmy przechodził kolejne modyfikacje i kolejne serie podobnie jak jego większy brat. W odróżnieniu od niego częściej posiadał zmieniane wersje, większą gamę silników, szczególnie mniejszych rzędowych szóstek o pojemności od 4,1 l. Pierwsza seria, po dwóch latach produkcji, została zastąpiona drugą i jednocześnie ostatnią. Oparta na tej samej platformie GMT400, poza większą gamą silników i krótszym 2-drzwiowym nadwoziem, przejęła od niej prawie wszystko. W latach 1983-1987 produkowana była [su_tooltip style=”youtube” position=”north” size=”1″ content=” W porównaniu do wersji cywilnej zmiany ograniczały się do usunięcia klimatyzacji, wzmocnienia zawieszenia, podwojenia liczby alternatorów i akumulatorów (co dawało mieszaną 24/12 V instalację elektryczną) i wojskowego malowania. ” class=”dymek”]wersja wojskowa*[/su_tooltip] tego pojazdu oznaczona M1009 CUCV. Wszystkie te pojazdy napędzał tylko jeden silnik: Diesel 6,2 l.

Jimmy (1970 r.) to skrócona wersja starszego brata Suburbana. Mniejsze wymiary bardziej zachęcały do jazdy po bezdrożach

Jimmy (1970 r.) to skrócona wersja starszego brata Suburbana. Mniejsze wymiary
bardziej zachęcały do jazdy po bezdrożach

Następna, trzecia seria Jimmy’ego nie powstała, bo GMC zmieniło w 2000 roku nazwę serii na Yukon i od tej pory jedynym Jimmym w ofercie pozostał przez kilka następnych lat jego mniejszy brat GMC S-15 Jimmy.

GMC S-15 Jimmy

1988-gmc-s-15-jimmy-sle-4x4-suv-front

Produkcja tych pojazdów klasyfikowanych w USA jako „mid-size” (średnie) rozpoczęła się w 1983 roku i trwała w Ameryce do 2001. S-15 w nazwie wzięło się z tego, że bazą do opracowania pojazdu był pick-up S-15, oferowany przez GMC. Seria ta bazowała na platformie oznaczonej GMT330, tak jak Chevrolet S-10 Blazer, ale też Oldsmobile Bravada, a nawet Opel Blazer. Pojazdy te produkowane były w kilku fabrykach na terenie Stanów Zjednoczonych, Wenezueli, Indonezji i w Brazylii, gdzie produkcja pod marką Chevrolet przetrwała do 2012 roku. W latach 1996-1998 odbywał się również montaż Chevroletów Blazer w miejscowości Jełabuga w Republice Tatarstanu w Rosji. Jimmy, bo od 1992 roku zrezygnowano z przedrostka S-15, miał dwie serie produkcyjne: pierwszą produkowaną w latach 1983-1995 i drugą od 1995 roku do ostatecznego zakończenia produkcji.

 

Wizytówka USA – dwuosobowe auto użytkowe,które nie może się nie podobać

Na początku produkcji pojazd oferowany był tylko jako 2-drzwiowy, lecz od 1991 dostępna była również wersja 4-drzwiowa posiadająca wydłużony o 165 mm rozstaw osi. Pierwsza seria napędzana była dużą różnorodnością silników. Choć podstawową jednostką napędową był czterocylindrowy 2,0 l silnik OHV o mocy 83 KM, a silnik V6 o pojemności 2,8 l i mocy 110 KM był dostępny w opcji, to ze względów na regulacje dotyczące emisji spalin w Kalifornii oferowane były tam pochodzące od Isuzu czterocylindrowe jednostki: benzynowa o pojemności 1,9 l i diesel o pojemności 2,2 l i mocy 58 KM. Po dwóch latach produkcji wszystkie te 4-cylindrowe silniki zostały zastąpione jednym, większym, benzynowym o pojemności 2,5 l, a w 1988 mały silnik V6 został zastąpiony większym, bazującym na „small blocku” V8, sześciocylindrowym, o pojemności 4,3 l, o mocy 150 KM. Silnik ten był jedynym źródłem napędu drugiej serii pojazdów. W trakcie produkcji samochody pierwszej serii poddawane były wielu modyfikacjom. Jedną z nich było wprowadzenie w 1992 roku elektrycznego sterowania napędem 4WD (w opcji) i standardowego układu ABS.

1973-gmc-light-duty-trucks-01_jpg

Pick-up GMC 1973 w wariancie Wideside. Dostępna była także wersja przedłużona i z nadwoziem do zabudowy

Druga seria pokazana w 1995 roku zdobyła zaszczytny tytuł „Truck of the Year” przyznawany w Ameryce przez magazyn „Playboy”. Samochód został powiększony, oferując pasażerom więcej miejsca i luksusu. Linie złagodniały, a wyposażenie wzrosło. W 1997 zrezygnowano ze standardowo stosowanego ręcznego włączania napędu 4WD i wszystkie modele miały od tej pory włączanie elektryczne. Pojazd oferowany był przez GMC w kilku wersjach wyposażenia, od najsłabszej SL, poprzez SLS, SLE, SLT, do wersji GMC Envoy, która choć z początku była najbardziej luksusową wersją Jimmy’ego, po zmianie platformy przekształciła się w zupełnie inny nowy model. Dla uczczenia 30-lecia nazwy „Jimmy” pojawiła się, niewiele różniąca się od Envoy’a wersja Diamond Edition, która była ukoronowaniem wielu lat produkcji pojazdów o tej nazwie.

GMC Typhoon

podmianka_1993-gmc-typhoon

Ciekawą, sportową wersją małego Jimmy’ego był model Typhoon. Pojazd ten bazujący na modelu z 1991 roku został wyprodukowany w latach 1992-1993 w ilości 4 697 egzemplarzy. Samochód ten jest do dziś uważany za jeden z najlepiej przyspieszających aut terenowych na świecie, zdolny osiągnąć 5,3 s w przyspieszeniu od 0-60 mph (0-96 km/h) i przejeżdżający ¼ mili w czasie 14,1 s z końcową prędkością 153 km/h. Aby osiągnąć takie wyniki, standardowy silnik V6 pojazdu o pojemności 4,3 l został wyposażony w potężną turbosprężarkę typu Mitsubishi TD06-17C, intercooler woda-powietrze Garretta, oraz przepustnicę o średnicy 48 mm i system paliwowy od silnika V8 z Corvetty. To dało oficjalnie 280 KM i 488 Nm momentu obrotowego, choć niektóre fabryczne Typhoony osiągały na hamowni moc ponad 300 KM. Aby tą moc przenieść na koła, zastosowano 4-biegową automatyczną skrzynię typu 4L60 i stały napęd na cztery koła firmy BorgWarner rozdzielający moment obrotowy w stosunku 35% – przednie koła i 65% – tylne koła. Oczywiście „przy okazji” powiększono hamulce, usztywniono zawieszenie i w tylnej osi zastosowano powietrznie regulowane samopoziomujące zawieszenie.

1992-gmc-sierra-3500-crew-cab-pickup-front

[su_note note_color=”#af8316″ text_color=”#ffffff” radius=”5″]Warto wspomnieć, że jeden z Typhoonów bierze udział w Polsce w wyścigach na ¼ mili i po gruntownych modyfikacjach przez zespół DUNLOP NO LIMIT VTG Racing Team osiąga szacowaną moc 1 234 KM i moment obrotowy 1 408 Nm. Obecnie najlepszy czas przejazdu tego pojazdu wynosi 8,88 s. Jednak do jego napędu użyto zmodyfikowanego silnika V8 GM o pojemności 6,3 l (400 cali sześciennych).[/su_note]

1999-gmc-sierra-1500-slt-pickup-front-view

Opisane powyżej pojazdy zapoczątkowały rozwój SUV-ów GMC i przez wiele lat były ozdobą nie tylko salonów samochodowych, ale i zwykłych dróg. W Stanach auta te cieszyły się dużą popularnością wśród kierowców dużych ciężarówek oferowanych przez GMC, którzy po pracy znów wsiadali w samochody swojej ukochanej firmy. Pojazdy charakteryzowały się solidną budową, ramową konstrukcją i dużą wytrzymałością. Zmiany na początku XXI wieku spowodowały powstanie nowych typów pojazdów, już nie tak klasycznych, ale na pewno ciekawych. Im to zostanie poświęcona druga część artykułu.

1991-gmc-linup

Autor: Wojciech Buczek, Zdjęcia: GMC, CHEVROLET

...a może to też Cię zainteresuje: