Wojskowy taktyczny pojazd transportowy
Jeep zawsze będzie kojarzył się z armią amerykańską. Na polach walki podczas pierwszej wojny światowej, wojny w Korei czy w Wietnamie widoczny był charakterystyczny kształt niedużego auta terenowego do przewozu czterech osób. Ostatnim modelem, który utrzymał stylistykę słynnego Jeepa Willysa, był Ford Mutt*.
Mutt to skrót od Military Utility Tactical Truck, czyli wojskowy uniwersalny taktyczny pojazd transportowy.
Geneza
Prace nad projektem ruszyły w 1951 roku, natomiast już w 1952 roku dostarczono pierwszy prototyp do testów oznaczony jako XM 151. Konstrukcja Forda miała być oparta o najnowsze rozwiązania. Przede wszystkim samochód miał być lekki, sprawny w terenie i miał posiadać niewysoką sylwetkę. Udało się to osiągnąć poprzez zastosowanie samonośnego nadwozia. Rezygnując z ramy nośnej, automatycznie udało się obniżyć sylwetkę samochodu. Wprowadzenie zawieszenia na wahaczach i sprężynach przyczyniło się do poprawienia komfortu jazdy, ale też miało wpływ na obniżenie sylwetki. Mutt został wyposażony w górnozaworowy silnik benzynowy o pojemności 2 319 cm³ i mocy 72 KM, co pozwalało na osiągnięcie maksymalnej prędkości ponad 100 km/h.
Trzy fazy konstrukcyjne
Ford Mutt przeszedł trzy stadia rozwoju swojej konstrukcji. Pierwsze to M151 produkowany w latach 1960-1965 r., drugie stadium to M151 A1 produkowany od 1965 do 1970 r. i trzecie, ostatnie to M151 A2 produkowany od 1970 do 1985 r. Model, który opisuję, to właśnie M151 A2. Pojazd ten został sprowadzony do kraju parę lat temu przez prywatnego importera. Później został zakupiony przez obecnego właściciela i poddany gruntownej renowacji, którą przeprowadziła firma HQ5 z Bielska-Białej. Auto przedstawione na zdjęciach to wersja używana w drugiej połowie lat osiemdziesiątych w amerykańskiej armii.
M151 A2
Podstawę samochodu, jak już wspomniałem, stanowi samonośne nadwozie, do którego zamontowano przednie i tylne zawieszenie, składające się z wahaczy na sprężynach. Dyferencjał przedni i tylni jest taki sam i można go w bardzo łatwy sposób wymienić. To samo dotyczy półosi. Przednie półosie zostały wyposażone w przegub krzyżakowy. Ciekawie rozwiązano zamontowanie podzespołu napędowego. W razie awarii, po odkręceniu przedniej atrapy oraz chłodnicy, cały zespół napędowy wymontowany jest jako jeden moduł. Silnik połączony jest ze skrzynią biegów oraz skrzynią rozdzielczą. W M151 zrezygnowano z reduktora, nadrabiając to mocą silnika oraz przełożeniami i skrzynią begów. Mutt posiada wolny, lecz bardzo mocny pierwszy bieg. 16-calowe felgi wyposażono w opony o powiększonym balonie. Do tej pory stosowano opony 16 x 600, natomiast w M-151 A2 zastosowano 16 x 700. Miało to poprawić walory terenowe i zwiększyć prześwit auta. Mutt został wyposażony w 24-voltową instalację elektryczną, co w tym okresie było już standardem w armii NATO. Opisywany pojazd dysponuje systemem głębokiego brodzenia. Rura snorkela została wyprowadzona spod maski i przymocowana wraz z kominem do ramy przedniego okna. W tylnej części auta wyprowadzono spaliny ponad wysokość samochodu. Rura wydechowa została zamocowana do specjalnego stojaka. Pojazd ten został wyposażony w specjalny pałąk przeciwkapotażowy. Stosowanie tych pałąków wprowadzono pod koniec lat siedemdziesiątych, ponieważ dochodziło do wielu wypadków. Mutt’y często wywracały się podczas ostrych zakrętów z powodu nadmiernej prędkości.
Pozostałe elementy konstrukcji
W środkowej części nadwozia można zobaczyć mocowanie pod ciężki karabin M50 kal. 12,7 mm. W tylnej części nadwozia znajduje się mocowanie koła zapasowego oraz mocowanie na kanister paliwa. Pośrodku zamocowano hak, który służył do ciągnięcia przyczepy towarowej o masie 680 kg. Pojazd przedstawiony na zdjęciach służył do przeprowadzania zadań specjalnych. Jest wyposażony zarówno w uzbrojenie, jak i zestaw radiostacji. Baza Mutt’a posłużyła do zbudowania różnych wersji tego samochodu, między innymi model o symbolu M 825, który był uzbrojony w działo bezodrzutowe 106 mm. Pojazd ten posiada charakterystyczną ramę przedniego okna podzieloną na dwie części, ze szczeliną, w której mieściła się lufa działa, natomiast koło zapasowe przeniesiono na przedni błotnik z prawej strony auta.
Mutt ambulans posiadał symbol M 718 A1. Samochód różnił się od wersji podstawowej wydłużonym z zewnątrz tyłem, tak aby mógł zmieścić dwie pary noszy do przewozu rannych żołnierzy. Ford Mutt to ostatni z klasycznych Jeepów, który został zastąpiony w latach osiemdziesiątych przez HMMWV czyli popularnego Hummera. O dobrych własnościach terenowych tego auta może świadczyć fakt, że był to samochód, w którym startowali kierowcy rajdowi Mistrzostw Polski Off-Road w latach osiemdziesiątych, między innymi Mistrz Polski – Pan Darek Andrzejewski oraz Piotr Beaupre z Jackiem Lisickim, uzyskując bardzo dobre wyniki.
Ford Mutt M 151 A2 – dane techniczne
Długość 3,371 m Szerokość 1,633 m Wysokość 1,809 m Masa własna 1 107 kg Rozstaw osi 2,159 m Prędkość max. 105 km/h Silnik benzynowy, czterocylindrowy Moc 72 KM Pojemność 2,319 dm³ Zbiornik Paliwa 60 l Skrzynia biegów 4-przełożeniowa + bieg wsteczny Instalacja elektryczna 24 V
Autor: Rafał Bier, Zdjęcia: autor
Artykuł opublikowany w magazynie Off-Road PL 5/2012