Półczołg
Half-Track, czyli amerykański półgąsienicowy transporter opancerzony, na kartach historii zapisał się jako pojazd, którym posługiwali się alianci na wszystkich frontach II wojny światowej. Na jego popularność duży wpływ miały dobre właściwości terenowe oraz niezawodność. Half-Track był produkowany w wielu wersjach, które posiadały różne odmiany specjalistyczne.
Początki
Pierwowzorem Half-Tracka były pojazdy półgąsienicowe projektu francuskiego inżyniera Adolfa Kegressa, który u cara Mikołaja II pełnił funkcję szefa serwisu i obsługi pojazdów. W latach 1910–1912 Kegress zamontował w samochodach cara napędy półgąsienicowe, by te lepiej poruszały się w kopnym śniegu i wszechobecnym w Rosji błocie. Wymyślone przez niego rozwiązanie szybko stało się popularne na całym świecie. W roku 1925 Ordnance Department armii amerykańskiej zamówił we Francji dwa podwozia półgąsienicowe produkcji Citroën–Kegress, zaś w 1932 roku firmy Linn, GMC i Marmon-Herrington przedstawiły własne propozycje jego zmodyfikowanych konstrukcji.
Rok 1938 był momentem przełomowym dla Half-Tracka, jakiego znamy. Powstał wówczas pomysł połączenia kadłuba kołowego pojazdu rozpoznawczego White M3 Scout Car z podwoziem półgąsienicowym typu Kegress. Produkcja seryjna transporterów M3 ruszyła w październiku 1940 roku.
M3
M3 był przeznaczony głównie dla jednostek piechoty zmotoryzowanej. W standardzie przewidziano miejsca dla drużyny żołnierzy (10 osób), jak również dla kierowcy, jego pomocnika oraz dowódcy drużyny. Napęd Half-Tracka M3 stanowił dolnozaworowy silnik gaźnikowy White 160X o mocy 160 KM, napędzający przednią i tylną oś pojazdu. Tylna oś typu Timken była elementem układu gąsienicowego konstrukcji BF Goodricha. Gumowa gąsienica posiadała metalowy grzebień, a jej taśma była wzmocniona wtopionymi, stalowymi drutami.
Jazda
Prowadzenie Half-Tracka nie jest czymś skomplikowanym, a już na pewno ten, kto kiedykolwiek kierował ciężarówką, nie będzie miał z tym większych problemów. Należy jednak pamiętać o znacznie wydłużonym przodzie pojazdu. W wersji, którą posiadam, w zderzaku umieszczona została bowiem wyciągarka o udźwigu ośmiu ton. Jest ona uruchamiana z wnętrza kabiny i oczywiście napędzana mechanicznie przez skrzynię biegów.
W kabinie układ dźwigni jest raczej tradycyjny – dźwignia zmiany biegów oraz dwie dodatkowe gałki służące do włączania przedniego mostu oraz załączania skrzyni redukcyjnej. Jazda po drogach asfaltowych odbywa się raczej bez większych sensacji – prowadzenie Half-Tracka jest proste i bardzo przyjemne. Koła przednie pojazdu są zaopatrzone w opony pełne – obręcz, na którą nałożono oponę, wypełniono gumą, co ma zapobiegać jej przestrzeleniu.
W terenie
Czterobiegowa skrzynia pozwala szybko rozpędzić Half-tracka do prędkości 70 km/h, a spalanie tego cacka waha się pomiędzy 80 a 100 l na 100 km. Cała przyjemność z jazdy zaczyna się w terenie, kiedy to pojazd ważący ponad dziewięć ton majestatycznie pokonuje wszelkie nierówności podłoża. Przed wyruszeniem w teren należy jednak pamiętać o włączeniu reduktora, w przeciwnym razie może dojść do spalenia sprzęgła. Pokonywanie grząskiego błota nie sprawia większych problemów: ciągnące koła przednie plus pchająca gąsienica są w stanie wybawić ten pojazd z każdej opresji. Całość Half-Tracka obłożona jest płytami o grubości od 6 do 12 mm, dlatego w warunkach pokojowych kierowca we wewnątrz czuje się nad wyraz bezpiecznie.
M3 jest bardzo wdzięcznym pojazdem, który był wykorzystywany przy różnych produkcjach filmowych. Zainteresowani mogą go podziwiać w pełnej krasie w Złocie dla zuchwałych, O jeden most za daleko czy nawet w Czterech Pancernych. W naszym kraju można go zobaczyć w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i Kołobrzegu.
Half-track M16 – dane techniczno-eksploatacyjne
Silnik: White, gaźnikowy
Pojemność: 6220 cm3
Długość: 6146 mm
Szerokość: 2217 mm
Wysokość: 2255 mm
Masa bojowa: 9100 kg
Grubość opancerzenia: od 6,35 mm do 12,7 mm
Pokonywanie przeszkód wodnych: do 70 cm
Zużycie paliwa: 70 l/100 (na drodze), 130 l/100 ( w terenie)
Załoga: 3+10 (żołnierzy)
