Auta terenowe lat 80.

xt-align: justify;”>Było to wprowadzenie modelu Discovery: udanego połączenia podwozia i zespołu napędowego Range Rovera z prostszym i bardziej użytkowym nadwoziem. Do napędu użyto na początku tylko silników 4-cylindrowych o pojemnościach2,0 li2,5 l(benzyna i diesel), dopiero później dostępny stał się silnik 3,5 V8. Przy konstrukcji zarówno nadwozia jak i wnętrza pojazdu w celu zmniejszenia kosztów wykorzystano wiele elementów z innych modeli Rovera jak np. reflektorów, deski przyrządów i innych. W pierwszym roku produkcji produkowano tylko wersje 3-drzwiową, a 5-drzwiową wprowadzono dopiero w 1990. Samochód ten, dziś już ogłoszony klasykiem stał się początkiem nowej linii pojazdów Land Rovera, której czwarta generacja jest produkowana do dziś.

W latach 80 w Uljanowsku trwała nieprzerwana produkcja różnych wersji UAZ-ów 469 i 452, które poddawane były tylko nieznacznym modyfikacjom. Najważniejszą zmianą tego okresu była zmiana oznaczenia i tak UAZ-469 został UAZ-em3151, aUAZ-452 otrzymał wiele oznaczeń zależności od rodzaju nadwozia, z których najpopularniejsze były UAZ-2206 – minibus, UAZ-3909 – 6 osobowy furgon i UAZ-3741 – 2 osobowy blaszak. Oprócz tych wersji była jeszcze sanitarka, pickup, a nawet podwozie. Samochody te, jakkolwiek niezbyt nowoczesne, były eksportowane do wielu krajów świata i to nie tylko tych pozostających pod wpływem Związku Radzieckiego. W tym okresie ich jakość była zadowalająca nabywców, a własności terenowe i prostota konstrukcji kompensowały wiele braków.

Po zakupie licencji Fiata na wytwarzanie modelu 124 znanego jako Łada 2101, motoryzacja radziecka otrzymała pokaźny zastrzyk zachodniej technologii. Wkrótce powstały modele rozwojowe łada 2103, 2105 i 2107 oraz terenowy Łada 2121 Niva. Pojazd ten zaprojektowany został w oparciu licencyjne podzespoły i charakteryzował się wieloma ciekawymi rozwiązaniami. Po pierwsze był to jeden z pierwszych samochodów terenowych z całkowicie samonośnym nadwoziem, posiadał niezależne zawieszenie z przodu i sztywny most z tyłu, oba resorowane za pomocą sprężyn. Posiadał dwu-biegowy reduktor i stały napęd na 4 koła z możliwością blokady centralnego mechanizmu różnicowego, napędzany był przez benzynowy silnik o pojemności1,6 li mocy72 KM. Od początku produkcji cieszył się on dużym zainteresowaniem ze względu na niezwykle dobre właściwości terenowe, co zostało potwierdzone przez jego udział w rajdzie Paryż- Dakar. Pomimo wielu mian w rosyjskiej motoryzacji i rozpoczęciu produkcji nowego modelu Chevrolet Niva stara Niva doczekała się wersji 5-drzwiowej, nowocześniejszego silnika i nadal jest produkowana.

W Łucku na Ukrainie produkowano mały prosty samochód terenowy LuAZ 969M. Był to ciekawy mały pojazd z samonośnym nadwoziem niezależnym zawieszeniem kół ze zwolnicani w piastach. Dziki temu rozwiązaniu pojazd mimo tego, że jeździł na13’kołach, miał aż28 cmprześwit. W oryginale napędzany był pochodzącym z Zaporożca chłodzonym powietrzem silnikiem V4 o pojemności zwiększonej do1,2 li mocy 34-40 KM. Pomimo słabych własności drogowych pojazd świetnie zachowywał się w terenie mogąc pokonywać nachylenia nawet do 90%.

W Rumunii trwała produkcja ARO serii 24 i przedstawiony został nowy mniejszy model ARO 10. Samochód wykorzystywał silnik i niektóre podzespoły z samochodów osobowych Dacia 1300/Dacia 1410, produkowanych od wielu lat na licencji francuskiej. Nadwozie pojazdu osadzone było na ramie nośnej. Zawieszenie przednie było niezależne, na wahaczach poprzecznych ze sprężynami śrubowymi, zawieszenie tylne – na wahaczach poprzecznych. Oprócz silników benzynowych Dacii stosowane były też silniki diesla Renault i Hyundaia. Ten śmieszny mały pojazd występował z kilkoma wersjami nadwoziowymi, również jako pickup i kabriolet. Ze względu na swoje małe wymiary był ciekawą propozycją dla wielu użytkowników.

Włoski przemysł motoryzacyjny skupił się na produkcji aut popularnych, lecz Fiat kontynuował produkcję Campagnoli do 1987. Wcześniej jednak, bo w 1983 zaprezentowano Pandę 4×4, mały samochód napędzany poprzecznie umieszczonym silnikiem o pojemności 965 cm3 i mocy45 KM. Samochód powstawał w Termini Imerese gdzie firma Steyr-Puch dostarczała cały zespół napędowy od sprzęgła począwszy na tylnym moście skończywszy. Był to pierwszy mały pojazd z poprzecznie ustawionym silnikiem. Cieszył się on dużym powodzeniem w krajach alpejskich.

Natomiast inna włoska firma produkująca od lat 60 ciągniki rolnicze po przedstawieniu kilku prototypów rozpoczęła małoseryjną produkcję modelu LM002. Był to niezwykły, potężny pojazd terenowy napędzany benzynowym silnikiem V12 o pojemności5,2 li mocy450 KM. Posiadając niezależne zawieszenie i potężne, specjalnie zaprojektowane i wykonane przez Pirelli 17-calowe koła pojazd rozpędzał się do195 km/hpaląc przy tym średnio 30,5 l/100 km. Lamborghini, bo o tej firmie mowa próbowało zainteresować swoim projektem wojsko, ale poza kilkoma sztukami sprzedanymi do armii czy policji krajów Zatoki Perskiej nie było większego zainteresowania. Większość z wyprodukowanych ok. 300 pojazdów i tak trafiła w ręce szejków czy książąt arabskich, a tylko niewielka liczba pozostała w Europie, z tego 2-3 są w Polsce.

W latach 80 w firmie Steyr-Puch z Grazu trwała produkcja zarówno podzespołów do Pandy, Mercedesa klasy G, jak i Pinzgauera. Pod koniec dekady G klasa otrzymała stały napęd na cztery koła i ABS, było też trochę innych zmian, lecz ogólny wygląd pojazdu pozostał. Pinzgauer zaś w 1980 roku doczekał się drugiej generacji. Ogólna koncepcja i wygląd były bez zmian, natomiast zastosowano 6-cylindrowy silnik diesla o pojemności2,8 lpochodzący od VW, automatyczną skrzynię biegów ZF-a jako standard (mechaniczna była opcją), powiększono koła i ich rozstaw zastosowano hamulce tarczowe. Wersja 4×4 oznaczona została716, a6x6 718.

We Francji oprócz produkcji Mercedesa G jako Peugeota P4, firma Dangel opracowała na bazie Peugeota 504 jego podwyższoną wersję z napędem 4×4. Cieszyła się ona dużym powodzeniem we francuskojęzycznej Afryce i innych Terytoriach Zamorskich. Wraz z zakończeniem produkcji 504 analogicznej konwersji został poddany model 505. Ciekawostką był wyprodukowany w liczbie 200 sztuk Peugeot 205 T16 który również posiadał napęd na 4 koła. Był to jednak pojazd przeznaczony do wygrywania rajdów, a nie do jeżdżenia w terenie.

Drugi francuski producent przedstawił terenową wersję Citroena Mehari, który był małym odkrytym pojazdem ze słabym silnikiem przeznaczonym bardziej do jeżdżenia po plaży niż po trudnym terenie. Nadwozie tego śmiesznego pojazdu było wykonane z tworzywa ABS, a do napędu służył 2-cylindrowy chłodzony powietrzem bokser o pojemności 602 cm3 pochodzący z Citroena 2CV.

W Niemczech królowała klasa G, a inni producenci rozpoczynali dopiero produkcję pojazdów 4×4. Najbardziej zaawansowany był koncern VW, który w 1980 roku wypuścił model Quattro. Ten sportowy pojazd przez wiele lat był postrachem rajdowych szlaków na całym świecie. Zasady konstrukcji napędu opracowane wówczas są wykorzystywane do dziś we wszelkiego rodzaju odmianach Quattro i Synchro pojazdów grupy VW. Układ ten stosowany był między innymi w Volkswagenie Transporterze T3 Synchro. Miał on umieszczony z tyłu silnik: benzynowy bokser lub rzędowego diesla. Pomimo napędu na 4 koła nie posiadał reduktora, a w celu umożliwienia pokonywania większych przeszkód miał 1 bieg o niewspółmiernie dużym przełożeniu. W tym samym czasie pojawiły się też wersje Synchro Golfa i Passata.

Producent samochodów sportowych: firma Porsche patrząc na sukcesy Audi Quattro pod koniec lat 80 wyprodukowała specjalny supersamochód Porsche 959 przeznaczony do wygrywania rajdów terenowych. Pojazd ten napędzany umieszczonym z tyłu silnikiem H6 o pojemności2,8 lz dwoma turbosprężarkami miał moc444 KMi był w tym czasie najszybszym pojazdem dopuszczonym do normalnego ruchu. Silnik bokser miał mieszane chłodzenie, w którym cylindry chłodzone były powietrzem, a głowice wodą. Napęd na cztery koła stale przenoszony był przez pięciobiegową skrzynię biegów wyposażoną w dodatkowy bieg terenowy. Samochód poza sportem był też oferowany normalnym klientom za cenę prawie ćwierć miliona dolarów. W sumie wyprodukowano 337 aut.

Również trzeci wielki producent niemiecki BMW na fali wzrostu zainteresowani napędem 4×4 wprowadził do produkcji model serii 5 (E34) w wersji 525ix. Był to jednak samochód typowo drogowy.

W Japonii produkcja samochodów terenowych rozwijała się w najlepsze i poszczególne koncerny prześcigały się we wprowadzeniu nowych modeli.

Zaczęła Toyota w 1980 roku rozpoczynając produkcję modelu 60. Był to duży 5-drzwiowy pojazd o nadwoziu typu kombi posiadający klasyczną konstrukcję terenówki. Do napędu auta służyły duże 6-cylindrowe silniki benzynowe serii F lub diesle serii B lub H. Samochód ten, bogato wyposażony został świetnie przyjęty na całym świecie jako wygodny pojazd do dalekich podróży przez bezdroża. Pomimo dobrego przyjęcia 60, kilka lat później Toyota przedstawiła serię 70, która to do dziś uchodzi za kwintesencje pojazdu wyprawowego. Samochód ten produkowany był w niezliczonej ilości wersji i wariantów nadwozia: od 2 drzwiowego soft topu, poprzez pickupy, hard topy, aż na 15 osobowej 5-drzwiowej wersji skończywszy i mógł być napędzany jeszcze większą ilością silników, tak że praktycznie każdy kraj mógł zamówić sobie wersję odpowiednią do swoich warunków drogowych, klimatycznych i zapotrzebowania użytkowników. Najmniejszy ze stosowanych silników był to benzynowy R22 -2,4 l, zaś największy (stosowany w latach 80) to sześciocylindrowy diesel o pojemności4,0 l. 70-tka była również pierwszym japońskim pojazdem 4×4 wyposażonym w automatyczną skrzynię biegów.

Trzecim pojazdem 4×4 Toyoty był 4Runner, zgrabny 3-drzwiowy pojazd bazujący na pickupie Hi-Lux. Wyglądał on jak klasyczny pickup z dołożoną nakładką z włókna szklanego tworzącą zgrabne kombi. Pojazd ten przyjął się szczególnie dobrze w Ameryce gdzie jeździło kilka podobnych koncepcyjnie produktów.

Po wielu latach pracy wreszcie Mitsubishi pokazało swoją terenówkę. Było to Pajero L040, na początku krótki 3 drzwiowy samochód z płóciennym lub metalowym dachem. Napędzany był kilkoma typami silników z których najczęściej stosowane były benzynowe2,6 li V63,0 loraz diesel2,3 lpóźniej zastąpiony wersją2,5 l. Od początku produkcji pojazd był bogato wyposażony w urządzenia nie tylko ułatwiające, ale też uprzyjemniające jazdę takie jak: wspomaganie kierownicy, pełna elektryka drzwi i okien, klimatyzacja, kompas i przechyłomierz i wiele innych. Kilka lat po premierze pojawiła się również dłuższa wersja 5-drzwiowa.

Oprócz Pajero Mitsubishi zaprezentował także wersję 4×4 innych modeli, np.: Space Wagon czy Lancer.

W ciągu dekady lat 80 Nissan wypuścił aż trzy serię swojego Patrola: pierwszą była wersja 160 produkowana od 1980 roku w Japonii, drugą była jej siostra 260 produkowana od 1986 przez Hiszpanów, a ostatnią była wersja Y60 zwana też GR. Dwie pierwsze były bardzo zbliżone do siebie, posiadały proste zawieszenie mostów na resorach piórowych i napędzane były przeważnie 6-cylindrowymi silnikami diesla o pojemności3,3 l(japoński) lub2,8 l(hiszpański). Obie wersje spotykane były w Europie, lecz japońska cieszyła się większym powodzeniem jako bardziej trwalsza i niezawodniejsza. Patrol GR miał zmienione zawieszenie na sprężynach śrubowych, poszerzone nadkola i napędzany był głównie silnikami2,8 ldiesel i4,2 lbenzyna. Jakkolwiek mosty tego pojazdu uchodzą za prawie niezniszczalne i nadal służą do budowy różnego i rodzaju monstrów terenowych to silnik2,8 ljest dość trwały, ale wymaga dobrego traktowania i nie znosi przegrzania.

Po dobrym przyjęciu pierwszej serii Suzuki pokazało swoją drugą terenówkę nazwaną SJ30. Pojazd praktycznie nie występował pod tą nazwą lecz nazywany był: Suzuki SJ410/413, Suzuki Samurai, Suzuki Sierra, Suzuki Potohar (w Pakistanie), Suzuki Caribbean (w Tajlandii), Suzuki Katana (w Indonezji), Chevrolet Samurai, Holden Drover (w Australii) i Maruti Gypsy (w Indiach). Tylko japońska wersja napędzana była mikrosilniczkiem o pojemności 550 cm3, podczas gdy eksportowe posiadały jednostki o pojemności 1,0 lub1,3 lzapewniające normalne osiągi temu małemu pojazdowi. Pojazd oprócz Japonii produkowany był w wielu innych krajach przede wszystkim w Hiszpanii i w Indiach i wszędzie (poza USA) cieszył się i nadal cieszy opinią, zgrabnego autka mogącego pokonać prawie każdy teren.

Oprócz tych wielkich producentów japońskich również mniejsi produkowali samochody z napędem 4×4. Jedną z takich firm była Fuji Heavy Industries która produkowała Subaru. Pierwsza generacja Leone 4×4 pojawiła się co prawda już w latach 70, ale dopiero druga (od 1979) przyniosła tej firmie światową sławę i uznanie. Cechą charakterystyczną aut Subaru jest symetryczny układ napędu 4WD oparty o nisko umieszczony silnik typu bokser połączony ze skrzynią biegów ze zintegrowanym reduktorem. Dzięki temu uzyskano nisko położony środek ciężkości i dobry rozkład masy co powoduje, że samochód prowadzi się świetnie w każdych warunkach. Druga seria nazywana na niektórych rynkach Leone, gdzie indziej była oznaczana tylko pojemnością silnika. Stosowano silnik1600, 1800 i 1800 turbo oraz dołączany napęd na tył. Nadwozia były typu coupe, sedan, kombi z płaskim i podwyższanym dachem, a nawet 2 drzwiowy pickup z integralnym nadwoziem nazywany BRAT. W połowie lat 80 zadebiutowała 3 seria posiadająca bardziej kanciaste nadwozie, mocniejsze silniki i stały napęd na 4 koła. Ciekawo prezentowała się wersja XT – 2 drzwiowe coupe o trochę kosmicznym wyglądzie zewnętrznym i wnętrza napędzane zarówno silnikami H4 jak i H6.

Drugi z małych producentów Daihatsu w latach 80 rozpoczął produkcję dwóch modeli terenówek. Były to klasycznie zbudowane modele, mniejsza Feroza napędzana benzynowym silnikiem1,6 li większy model Rocky napędzany silnikiem diesla o pojemności2,8 l. Oba pojazdy były 3-drzwiowe, mogły występować jako soft top i hard top i były do siebie zbliżone wyglądem. Włoska firma nadwoziowa Bertone wyposażała nadwozia Rocky w silniki diesla pochodzące od BMW, dopieszczała je i montowała dodatkowe ekskluzywne wyposażenie tworząc w ten sposób model Betrone Feeclimber, luksusową małoseryjną terenówkę.

Ostatni z producentów: Isuzu przedstawił w latach 80 dwa modele. Większym był model znany na świecie jako Isuzu Bighorn, Isuzu Trooper, Isuzu Trooper II , Caribe 442, Acura SLX, Chevrolet Trooper, Subaru Bighorn, Honda Horizon, Opel/Vauxhall Monterey, Holden Jackaroo lub Holden Monterey. Był to 3 lub 5-drzwiowy samochód o klasycznej ramowej konstrukcji, napędzany silnikami o pojemności od2,0 ldo2,8 lposiadający niezależne przednie zawieszenie i w stosunkowo proste wyposażenie. Oferowany był przez GM na wszystkich rynkach świata pod różnymi nazwami. Drugim był mniejszy, przedstawiony pod koniec lat 80 model znany w Europie jako Opel Frontera, a na świecie występujący jako Isuzu Rodeo, Honda Passport w USA i Holden Frontera w Australii. Poza tym był sprzedawany jako Chevrolet Frontera w Egipcie, Isuzu Cameo i Isuzu Vega w Tajlandii, Isuzu Frontier w RPA i jako Chevrolet Rodeo. Na początku 3 potem również 5 drzwiowy pojazd napędzany był silnikami Opla, GM i Isuzu, miał dołączany napęd na 4 koła i w przeciwieństwie do swego brata popularnego jako Isuzu był dość popularny w Europie jako Opel/Vauxhal.

Jak widać po przedstawionej ilości modeli lata 80 zapoczątkowały światowy rozwój samochodów terenowych przeznaczonych dla normalnego użytkownika. Pojazdy te oprócz swoich zdolności do poruszania się w trudnym terenie posiadały wnętrze i wyposażenie zbliżone do normalnych pojazdów typu kombi, umożliwiając wygodną jazdę nie tylko w trudnych warunkach, ale też i po normalnych utwardzonych drogach. Przyszłość pokazała, że większość z tych pojazdów powoli traciła swoje zdolności terenowe na rzecz wygodniejszego podróżowania po asfalcie, W ten sposób narodziła się nowa klasa pojazdów – Sport Utility Vehicle (SUV), która zaczęła dominować na rynku w latach 90.

autor: Wojciech Buczek, zdjęcia: producenci

...a może to też Cię zainteresuje: